Места проживания йезидов по всему миру

Share

Tweet

Share

Share

Email

Comments

Di зavkaniyan de di navbera serhejmкra кzоdiyan de gelek ferq heye. Sedema vк yekк ew e, ku li tu dewletan, der barк hejmara кzоdiyкn ku dijоn de lкkolоn nehatiye kirin ы serhejmкra wan nehatiye tespоtkirin. Xкrnexwezкn кzоdiyan her tim hejmara wan kкm kirine ы hindik nоsan dane. Bi texmоnо, зawa hinek serokanо dinivоsin ы wisa jо pк gotina hinek dоrokzanкn кzоdiyan ы kesкn кzоdо кn pispor, hejmara кzоdiyan li hemы cоlanк digihije mоlyonekк.

Piraniya кzоdiyan bi eslк xwe li Iraqк jiyane. Eslк wan ji Sоncarк ango ji зiyayк Singalк ы devera Sкxan ango ji Welatsкxк ku li geliyк Lalesк ye tк. Geliyк Lalкs cоhwarк pоroz к zоyareta hemы кzоdiyan e ы bi navк Lalesa Nыranо tк nasоn. Li Singalк nкzоkо 13 gundкn кzоdо hene ы hejmara кzоdiyan nкzоkо 400 hezar kesо ye. Navenda devera Welatsкxк jо Mergeha Sкxan, Кsivinк ye. Li wк derк hejmara кzоdiyan digihije 100 hezar kesо. Кzоdо li Iraqк, li devera Welatsкxк, li bajкr ы gundкn mоna; Кsivin, Cerwan, Mam Resan, Mыsekan, Qendel, Bкristek, Кsiyan, Baedrк, Milзeper, Dкdewan, Hesenо, Xetarк, Duxata, Nisкrо, Bкban, Xorza, Bozan, Taftоya, Sоna, Sarоa, Kelebedrк, Mem Sivan, Xanik, Qepax, Zeynоa, Keran ы Babоrк da ы hrw. dimоnin. Her wisa кzоdо li Basik ы Behzan, Dihok ы Zaxoyк jо dijоn. Her зend serhejmareke dоyar tunebe jо, dоsa tк gotin ku der dora 600 hezar кzоdо li basыrк Kurdistanк dijоn.

Кzоdiyкn li bakurк Kurdistanк ango di nava sоnorкn Tirkiyeyк de dijоn jо li Batman (Кlih), Tur-Abdоn, Nisкbоn, Diyarbekir (Amed), Mкrdоn ы li hin navзeyкn Sкrtк dijоn. Lк niha piraniya wan koзо Almanyayк bыne ы tк gotin ku li Tirkiyeyк кzidо gelek kкm mane.

Hejmara кzоdiyкn ku li bajarкn Kurdistanк yкn ku di nava sоnorкn Sыriyeyк de dimоnin jо qasо 30 hezar kesо ye ы li bajarкn wekо; Sыrыc, Efrоn, Qamislo dijоn. Niha jо li Sыriyeyк hejmara кzоdiyan kкmtir ji 15 hezarо ye. Piraniya wan ango nкzоkо 12 hezarо li Efrоnк ы derdora wк dijоn ы nкzоkо 3 hezar kesо jо li devera Cizоrк dijоn.

Pir kкm кzоdо jо li Оranк dijоn. Ji niviyк zкdetirо wan li Simala Rojavayк Оranк (Makы ы Xoy) dijоn. Her wiha tк gotin ku nкzоkо ses gundкn кzоdо li Kкrmansahк hene ы navenda wan Garmоn e ku li nкzоkо Kкrmansahк ye.

Кzоdо di nava axa ku bi Tifaqa Sewrк hatiye diyarkirin de dijоn. Piranоya кzоdiyкn Ermenоstanк ы Gurcistanк bi eslк xwe ji qezayкn wekо Wan, Qers ы Surmaliyк ne. Serк sedsala 20’emоn ji ber zilma dewleta Osmaniyan (kurdкn ermenistanк wekо “Roma Res” binav dikin) koзber bыne. Li dijо dijminahо ы xwоnxariya li ber xwe dane, bi hinceta ku dijminкn olо ne hatine qetilkirin, ji cih ы warкn xwe hatine derxistin ы ji ser axa xwe koзer bыne. Dest ji warк kal-bavкn xwe ы milkк xwe berdane ы ketine riya mirinк. Gelek ji wan hatine rojhilatк Ermenistanк ы Gurcistanк ы li wir bi cih bыne.

Bi texmоnо heta salкn 1991’an hejmara кzоdiyкn li Gurcistanк digihiste 70 hezar kesо. Li Gurcistanк, piraniya кzоdiyan li bajarкn Tilbоs, Batim, Rыstavо, Tкlavо, Kutaоs ы hrw. dimоnin.

Li Ermenistanк jо beriya hilwesоna Tifaqa Sкwrк hejmara кzоdiyan nкzоkо 90 hezar mirovо bы ы ev hejmar li gorо оstatоskкn fermо jо hatiye pistrastkirin. Heta salкn 1950’an li Ermenistanк tenк 31 gundкn xwerы кzоdо hebыn. Niha jо li Ermenоstanк ы li Gurcistanк, hejmara кzоdiyan qasо du qatan kкmtir bыye.

Кzоdiyкn Ermenistanк li bajar ы nehоyкn wekо Abovyan, Aparan, Aragats, Ararat, Artasat, Astarak, Vкdiy, Masоs, Naоriy, Oktembкryan, Talоn ы Кзmоadzоneyк dijоn. Piranоya кzоdоyкn Ermenоstanк li bajarк Rewanк, Axыryanк, Gumrоyк (berк Lкnоnakan), Tasоrк (berк Kalоnоno), Abovyanк, Oktкmbкryanк, Кзmоadzоnк ы Spоtakк da dijоn. Nava gundкn Ermenоstanк, kоderк piranоya eh’lк wan кzоdо bыn ew in: Hakko (120 mal), Elegez ы nкzоkaya 13 gundк nehоyкn Aparanк ы Aragatsк, Artкnо (120 mal), Bagramyan (120 mal), Gelto (100 mal), Zvartnots (200 mal), Qamislы (200 mal), Koranlо, Qibixtepe (150 mal), Sabыnзо (60 mal), Зetqran (150 mal), Samоran (200 mal) ы hrw.

Pistо ketina (hilwesоn) Tifaqa Sкwrк rewsa aborо ya herкmк xira bы ы ji ber vк yekк jо bi texmоnо nоviya кzоdiyan ji Ermenistanк ы Gurcistanк koзber bыn, зыne welatкn wekо; Rыsya, Ukraina, Almaniya, Fransa, Belзоka, Nоderland ы зend welatкn din.

Li Ыkrainayк кzоdо li van bajar ы navзeyan dijоn: Akimovski, Priazovski, Mкlоtopol, Zaporojiyк. Navзeyкn mоna Dnepropetrovskо, Xerson, Odesay, Kоrovogirad ы hrw. Bajarкn Zaporoji, Kieve, Odesay, Xarkov, Donetskо ы hrw.

Кzоdiyкn li Ыrisatк (Rusya) qasо 70-80 hezar in. Piraniya wan jо li Moskova, Krasnodar, Yaroslavl ы Tambov hrw. Li gelek bajaran jо saziyкn кdоziyan hatine vekirin.

Xanna OMERXALО