Yekemin qiza xwenda ya ezidi: PRENSES WANSA

Ji ber ku di wan salan de heke qоzek biзыya dibistanк di nav civakк de wekо sosret dihat dоtin. Ligel vк jо, ne hed ы xercк tu kesо bы ku pкlо zagonкn olо bike ы zarokкn xwe di nav ‘misilmanan’ de bidin xwendin.

Sikandina xetкn sor

Di wan salкn ku qоzк кzоdiyan ne dikarоn ji malк xwe derkevin ы tu kesо ji wan rыyк bajaran nedidоt, Wansa di salкn qоzaniya xwe de li Mыsil ы Bкrыdк Koleja Qоzan a Amerоkayк dixwend. Prenses Wansa ji bilо perwerdeya dibistana Amerоkayк ku besa bijоskiyк dixwend, perwerdeya siyasо, dоplomasо ы civakо ya herо mezin li ber destк bavк xwe Оsmaоl Beg ы meta xwe Meyan Xanim a ku 45 salan li ser textк mоrоtiyк ma, dоt.

Prenses Wansa di 8 saliya xwe de (1925), li gel birayк xwe yк bi navк Yezdan li Mыsilк dest bi xwendina dibistanк kir. Di wк demк de birayк Wansa yк ji wк mezintir Abdulkerоm jо, li Bexdayк dixwend. Di wan salкn ku Оsmaоl Beg li nav Кzоdоyкn Sark ы Samк digeriya xкr ы xкrat kom dikir ы qоza wо ya ciwan Wansa jо, ji gelek bыyeran bкxeber dibistana xwe dixwend.

Зerx ы dem guherо

Pistо xwendina xwe ya li Mыsilк qedand, di sala 1929’an de, Wansa di 12 saliya xwe de, li Bкrыdк dest bi xwendinк kir. Bкrыd, bi ziman, зand ы hewa xwe di jiyana Wansa de bajarekо biyanо ы nы bы. Dema mirov dibкje; ‘Li Bкrыdк dest bi xwendinк kir’ bi gotin pir hкsan tк. Lк li devereke dыrо malbat ы civaka xwe ы heke ya xwendevan qоzeke кzоdо be, zorо ы zahmetiyкn ku di wк heyamк de hatin kisandin, hыn bihesibоnin… Зerxa demк ji niska ve guherо. Rojekк di sala 1933’yan de Оsmaоl Beg berк xwe da Mыsilк ji bo qоza xwe Wansa ku hоna nы ji Bкrыdк vegeriya bы, ziyaret bike. Wк sevк pistо ku wо ы Seоd Bкg bi hev re sоv xwarin, di зil ы pкnc saliya xwe de jiyana xwe ji dest da. Mirina Оsmaоl Beg a bкwext, bы pкvajoya destpкkeke nы di jiyana Wansaya 16 salо de.

Pistо mirina Оsmaоl Beg, Meyan Xatыn li gel lawк xwe Seоd Begк Mоr yк biзыk, зы ziyareta mala bavк Wansa. Meyan Xatыnк dixwest ku Wansa ku wк demк temenк wк hоna 16 salо bы, bi Seоd Beg re bizewice ы bi vк zewacк, dawо li nakokо ы hevrikiya di nava malbatк de, bоne. Meyan Xanimк metirsо ы xeteriya li ser malbatк dоt ы dixwest ku demildest pкsо lк bigire. Ji bo Meyan Xanimк parastina taca mоrоtiyк di ser her tistо re bы. Wк digot; ‘mirov diherin ы tкn, lк heke tac ы text зы zahmet e ku careke din vegere.’ Lewma jо niha Wansaya xwendevan ji bo vк plana wк karteke bas bы.

Wansa neзarо zewacк dibe

Wansa li dijо vк zewacк derdiket. Wк dixwest dibistana xwe bidomоne ы bibe doktor. Wк nedixwest bi Seоd Beg re bizewice ы dawо li xwendevaniya xwe bоne. Lк kоn ы rika Meyan Xanim ligel ezmыnкn salan, ew kiribы pispor. Meyan Xanim tistк ku destк xwe biavкtayк bi hкsanо digirt ы yк digirt jо zы bi zы bernedida. Lewma jо pistо serоrakirina Wansa ya li dijо vк zewacк, Meyan Xanim diravк pereyк mоrоtiyк ku ji malbatк re dihat, ji ser wan birо ы Wansa neзarо zewacк kir. Jiyana malbatк ya pкserojк ket nava metirsiyк. Di encamк de vоna Wansa sikest ы serк xwe li ber biryara Meyan Xanim зemand.

Dema Prensesiyк

Di sala 1934’an de Wansa bi Seоd Beg re zewicо. Wansa кdо bi fermо bы jina mоr ы di qesira mоr a kevirо ya li Baedrк de bi cih bы. Her зiqas zewaceke bк dil bы ы bi kotekо pкk hatibы jо, Wansa, bыbы bыka meta xwe, jina mоr ы Prenses…..

Ligel nakokiyкn zewaca wan bi зкbыna zaroka bi navк Leyla hate evrandin (kutsama). Meyan Xanim der barк rкveberiyк de gelek aliyкn lawк xwe yкn kкm ы lawaz ku dikarоbыn ji hкla Prenses Wansa ve werin dagirtin bas didоtin. Meyan Xanim bыka xwe perwerde dikir. Lк edо gav bi gav Wansa derdiket pкs ы Meyan Xanim кdо hinekо pоr bыbы, cihк xwe ji Prenses Wansa re dihкla.

Xeberк nexwes ы roja res

Rojekк di demeke ku Prenses Wansa li odeya xwe ya li qesira kevirо rыnistо ye, Seоd Beg dikeve hundir. Ji jina xwe Wansa ya ciwan re dibкje; ‘birк te yк biзыk Yкzоdxan ji bo bibe mezinк Sengalк, li hemberо me dek ы dolaban digerоne ы li dijо desthilatiya me serо radike. Me niha di civоnekк de biryara kustina birayк te daye’. Seоd Beg, ji Wansa re dibкje, ji bo guherоna vк biryarк tu tistek ji destк wо nayк. Lк ji ber ku wк beriya her kesо mirina Yezdan bibihоze, dikarо encamк ji wк re bibкje.

Wansa bi dengekо ji kezebк diqоre ы dibкje na! Hema werwerк (tabanca) ji bin balgо ve derxist ы got; “Destpкkк ewк mirina te bibihоze.” Ы gule bera lasк Seоd beg dan. Seоd Beg bi du guleyan ji dest ы lingкn xwe birоndar bы. Bы qоrоn hawara gundiyan ы xelk li cihк bыyerк kom bы. Wansa zкde dem winda nekir, bi awayekо pir sareza ы jixwerazо tevgeriya. Hema li kкleka sofкre xwe yк ermenо siwar bы ы di riyeke ewle re xwe gihand Mыsilк. Prenses Wansa зarenыsa xwe bi destк xwe guherandibы ы ketibы riya зыnehatк ya bк veger. Riya qutbыna ji dк ы dotan, ji pis ы pismaman, ji ol ы зandк! Кdо кsa xerоbо ы koзberiyк dest pк kir.

Wansa ola xwe jо diguhere

Wansa ji wir jо derbasо Bexdayк bы. Li Bexdayк malbata dostк bavк wк yк bi navк Hagopy ji wк re cihekо bi dizо dibоne. Heta demekк li wir jiya. Pistо demekк Wansa cilк hemsоra li xwe kir ы di sоnor re derbasо Sыriyeyк bы ы berк xwe da bajarк Helebк. Bi vо awayо xwe gihand кzоdоyкn derdora Helebк ы yкn nкzоk. Pistre ji hкla Fransayк ve destыr jк re hate dayin ku li Helebк bimоne. Di salкn ku li Helebк bы bi doktorekо misilman re zewicо ы wekо cil ы cih guhertinк, bi dizоka ola xwe jо guhert. Demeke dirкj li Sыriyeyк ma ы pistre derbasо Misirк bы heta ku efы jк re hate derxistin.

Di destpкka Serк Cоhanк yк Duyemоn de ji siyasetmedarкn Iraqк yк herо li pкs yek jк jо, dostк Оsmaоl Beg, Resоd Elо El Geylanо yк hevalк Sкx Adо bы. Ji ber vк yekк jо Resоd Elо El Geylanо destыr da ku Wansa careke din vegere Iraqк ы bi fermо li Bexdayк bi cih kir. Di dema Serк Cоhanк yк Duyemоn de Brоtanya ji nы ve Iraq dagir kir ы heta sala 1947’an li wir ma. Wansa ku terka Seоd Beg kiribы, pistre misilman bыbы ы bi doktorekо Sыriyeyо re zewicоbы hate binзavkirin. Girtina wк dirкj ne domand ы zы hate berdan. Ji bo rojкn temenк xwe yк dawiyк lк derbas bike ы hinekо din nкzоkо axa bav ы kala be, li Bexdayк bi cih bы.

Ji ber sыnve vegera wк, bextк mala mоra ы xelkк herкme зavbar nedibыn, xwоsk ы birayкn wк, di serо de Mоr Miawya ы yкn din bi dizоka ew li Bexdayк ziyaret dikirin. Di salкn ku tu agahо jк nedihatin wergirtin, der barк wк de gelek nызeyкn derew hatin belavkirin ы digotin hatiye kustin. Heta wк heyamк li Qahоreyк bi cihwar bыbы ы pistо sala 1968’an jinebо bы. Wк zarokкn xwe xwedо dikir ы li cem qоza xwe ya bi navк Meyan ы zavayк xwe yк ku karmend ы sampiyonк Speedballк bы, dijiya.

Gelo Prenses Wansa dijо?

Niha der barк saxiya Wansa de tu agahiyкn nы di destк me de nоn in. Li gorо hin xizmкn Wansa ku min hevdоtin bi wan re pкk anо, ew hоna sax e. Lк li gel ku daxwaziya min ji bo dоtina wк hebы jо, wan tu navnоsan ji bo dоtinк nedan min. Ji ber vк yekк jо ne diyar e ka Wansa niha dijо yan najо.

ibrahimosman@hotmail.com

Оbrahim OSMAN